ÇEK NEDİR?
- Cezai Sorumluluk
Çek kanununda yapılan en önemli değişikliklerden birisi karşılıksız çek keşide edenler hakkında yeniden cezai yaptırım getirilmiş olmasıdır. Çekin karşılıksız çıktığı tarihten itibaren 3 ay içinde icra mahkemesine yapılacak bir şikayet ile karşılıksız çek keşide edenler hakkında her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunacaktır. Hükmedilecek adli para cezası; çek bedeli ve faizinden daha az olamaz. Mahkeme ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına da karar verecektir. Karar verilen adli para cezalarının ödenmemesi durumunda, bu ceza doğrudan hapis cezasına çevrilecektir. Hapis cezasının paraya çevrilmesi aşamasında, günlüğü 20,00 TL ila100,00 TL arasında bir meblağa karar verilir.
- Karekod Uygulaması
Bunun yanı sıra, çeklerde, yabancı banka tarafından bastırılan çekler hariç, karekod ve bankanın vereceği seri numarasının bulunması zorunluluğu getirilmiştir. Karekod okuma sistemi ile çeki düzenleyen kişi veya şirket hakkında bilgiye ulaşmak mümkün oldu. Karekod sistemindeki bilgiler Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi tarafından oluşturulmuştur. Karekoda ait bilgileri okutabilmek için Findeks Mobil uygulamasını akıllı telefonunuza/tabletinize indirmek yeterlidir. Karekod okutma sistemi ile;
- Çek hesabı sahibinin adı, soyadı veya ticaret unvanı,
- Çek hesabı sahibinin tacir olması hâlinde, ticaret siciline tescil edilen yetkililerinin adı, soyadı veya ticaret unvanı,
- Çek hesabı sahibinin, çek hesabı bulunan toplam banka sayısı,
- Çek hesabı sahibine ait bankalara ibraz edilmemiş çek adedi ve tutarı,
- Düzenlenerek bankalara teslim edilen çeklerin adedi ve tutarı,
- Son beş yıl içerisinde ibrazında ödenen çeklerin adedi ve tutarı,
- İbraz edilen ilk çekin ibraz tarihi,
- İbraz edilen son çekin ibraz tarihi,
- İbrazında ödenen son çekin ibraz tarihi,
- Son beş yılda “karşılıksızdır” işlemi gören ve halen ödenmemiş çeklerin adedi ve tutarları,
- Son beş yılda “karşılıksızdır” işlemi gören ve sonradan ödenen çeklerin adedi ve tutarı,
- Son beş yılda “karşılıksızdır” işlemi gören son çekin ibraz tarihi,
- Çek hesabı sahibi hakkında çek hesabı açma yasağı bulunup bulunmadığı, varsa yasaklama kararının tarihi,
- Her bir çek yaprağı ile ilgili olarak tedbir kaydı olup olmadığı,
- Çek hesabı sahibi tacirse, iflasına karar verilip verilmediği, iflasına karar verilmişse kararın tarihi,
çek hesabı sahibi ya da cirantanın rızası aranmaksızın üçüncü kişilerin erişimine sunulur.
- Bankanın Ödeyeceği Asgari Tutar İçin 5 yıllık Zamanaşımı Süresi
Çekin karşılıksız çıkması halinde bankanın ödemekle yükümlü olduğu miktar için bankaya çekin üzerinde yazılı olan baskı tarihinden itibaren beş yıl içinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Aksi halde bankanın ödeme sorumluluğu sona erer.
- Çekin Lehdarına Getirilen Sorumluluk
Lehine karekodlu çek düzenlenen lehdar, teslim aldığı çeki Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi tarafından oluşturulan sisteme kaydetmekle yükümlüdür. Böylece çek sisteme kaydedilmesinden sonra şirket yetkililerinin değişmesi karşısında tüzel kişinin sorumluluğu devam edecektir. Yeni gelen yöneticiler çekin geçersiz olduğunu iddia edemeyeceklerdir.
- Kişilerin Çek Keşide Etme Amacı ile Temsilci veya Vekil Ataması
Çek hesabı sahibi kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Kişinin temsilcisi veya vekili olarak çek düzenlenmesi hâlinde, bu çekten dolayı hukukî ve cezai sorumluluk çek hesabı sahibine aittir.
Saygılarımla,
Avukat Serap Kervan Küçük
“Uyarı: Bu yazıda yer alan açıklamalar genel mahiyette olup dava açılmadan evvel olay ve olgular ayrı ayrı değerlendirilmeli ve hukuki görüş alınmalıdır.”
“Bu yazıda yer alan açıklamaların tamamı veya bir kısmı yazarın yazılı izni olmadan kullanılamaz, dağıtılamaz.”